Als ziek = niet ziek is maar wel problematisch. Oftewel: oordeel minder snel en vraag door wanneer een medewerker ziek is

Regelmatig verschijnen koppen in de krant in de trant van ‘Helft zieke werknemers mankeert medisch niets’. Daarmee impliciet suggererend dat de andere helft er ‘dus’ de kantjes van af zou lopen en zich zogenaamd ziek houdt. Dit terwijl hobbyen, zonnebaden, luieren en relaxen opdoemen als activiteiten die tijdens dit ziek zijn worden ondernomen. Meer oplossingsgericht geformuleerd zou er ook kunnen staan: “In de helft van de gevallen zijn er andere oorzaken voor werknemers om zich ziek te melden dan expliciet constateerbare, puur medische redenen’.

• Uit de praktijk blijkt dat keuzes worden gemaakt tot ziek melden met opgaaf van ongrijpbare redenen als rugklachten of een ‘triviale’ reden als griep, terwijl dieperliggende klachten spelen die de werknemer niet uitspreekt: zoals bijna burn-out zijn, depressiviteit na echtscheiding, overlijden van een dierbare of geen contact meer met de kinderen.
• Daarnaast wordt ziekteverzuim gebruikt om een situatie op te lossen (dierbare met ziekte of problemen ondersteunen bijvoorbeeld).
• ‘Ziektewinst. Pas als je door hebt dat je ‘het doet’, kun je veranderen’. Zo luidde de kop boven mijn laatste blog. Daarin geef ik aan dat mensen soms ook onbewust hun ziekte in stand kunnen houden, omdat beter zijn/gezond zijn bijvoorbeeld met zich mee brengt dat je iets niet meer krijgt wat je nu ‘hebt’ juist omdat je ziek bent. Centraal staat in dat blog dat wanneer jij je bewust wordt van hoe dit mechanisme werkt, je de keuze kunt gaan maken om niet langer ziek te blijven en via ander gedrag te bereiken wat je nodig hebt. Het fenomeen ziektewinst duidt overigens vaak op situaties waarin het doorbreken ervan niet gemakkelijk in je eentje lukt zonder hulp.

Er is dus kort samengevat een caleidoscoop aan redenen om je ziek te voelen of om ziekte aan te grijpen om nijpende problemen op te lossen. Wanneer de vaker gehanteerde cijfers kloppen, dat minstens de helft van het ziekteverzuim niet direct (puur) medisch geïndiceerd is, lijkt een andere aanpak dan een puur medische dus voor de hand liggend. Wil je het ziekteverzuimpercentage terugdringen wel te verstaan.

De crux ligt in expliciet contact leggen en houden. Zonder (voor)oordeel. Je wilt een goed en volwaardig functionerende medewerker toch? Stel hem of haar op de meest effectieve en kortdurende wijze in staat tot oplossen van ervaren problemen. Daarbij kan het principe voor wat hoort wat ook een rol spelen. Als werkgever denk je mee en faciliteer je, de werknemer kan daar desgewenst andersoortige compensatie tegenover stellen zoals bijvoorbeeld flexibeler inzet in een bepaalde voor het bedrijf goed uitkomende periode. En in specifieke omstandigheden neem je als werkgever gewoon je kosten ter behoud van (hernieuwde) inzetbaarheid (op termijn). Wanneer je de vaker al gepostuleerde en verwachte effectiviteitsverhoging van 2% verzuimreductie realiseert kan dat immers ook ruimschoots uit.

Wat zou de sfeer er ook nog eens op vooruit gaan bij zo’n andere opstelling ten opzichte van niet expliciet constateerbare puur medische redenen. Dat alleen al levert een positiever productief klimaat op en grotere binding met het bedrijf. Een werkgever die daadwerkelijk rekening houdt met problematische omstandigheden van zijn medewerkers, zoals ieder die nu eenmaal in zijn leven tegen komt. De nadruk komt dan tegelijk op ziekteverzuimpreventie in plaats van reductie achteraf.

Kortom: hou als organisatie je verzuimbeleid nog eens tegen het licht. En hou als medewerker je ervaren problemen niet voor je maar spreek ze uit. Nou nog oog die veilige omgeving waarin ieder dat ‘gerust’ kan doen …………………….